De uitzending van Buitenhof van zondag 24 augustus 2014, was feitelijk een eye-opener voor mij, de analogie van decentralisaties en de onverbiddelijke uitkomst in ‘rijken en armen’. Marcia Luyten brak -in vlekkeloos engels en aan de hand van haar gesprekspartners het dunne suikerlaagje van triomf bij deze voorvechters van gedecentraliseerde onafhankelijkheid; het fondantlaagje van het fenomeen ‘delegatie van macht’ naar het kleinere deel van de mensheid. In Schotland en Spanje nog te betitelen als Regionaal Nationalisme maar onmiskenbaar naar dorpspolitiek te vertalen. En dat terwijl de roep om beleid-schaalvergroting steeds hardnekkiger wordt; accijnsbeleid voor de grenstreek moet op Europees niveau, asielszoekersproblematiek kan geen land alleen aan en moet op Europees of zelfs wereldniveau worden gepareerd en aan oorlogen doen wij als afzonderlijk land zelfs niet meer aan, we zouden niet weten hoe.
In Nederland ondertussen is echter de gedachte aan een superprovincie nog net zo controversieel, praat men liever niet over fusies van dorpen naar steden, is de Europese gedachte half besmet en al lijkt het een beweging van klein naar groot, feitelijk is het dan andersom. In de uitzending van Buitenhof werd duidelijk dat er een analogie is en dat dit op meer plaatsten in Europa speelt. “Het niet hebben, vergroot het verlangen”, verklaarde de Schotse Sara Sheridan desgevraagd en stelde vervolgens in één adem dat de regionale economie makkelijk op zichzelf kon staan, om vervolgens de Euro als grote gemene deler monetair te omarmen.
Lokale economie los zien van de wereld economie en Marcia Luyten stortte zich er met verve op. “Waarom nu?”, vroeg ze beide gasten en een echt antwoord bleef uit, “en waarom wél de Euro?” en het weerwoord kwam feitelijk niet verder dan “dat het ‘regionaal nationalisme’ slechts een doel is om politieke doelen te verwezenlijken”, aldus de historicus en Catalaan Joan Esculies. Als Europa van Staten is, kan het dus ook van Staatjes zijn. ‘Civiel nationalisme’ noemde Sara het, “het recht op zelfbeschikking”, zo werd het vertaald. Maar dat recht op zelfbeschikking is dan wel in de handen van een selecte groep die het kan, die het zich kan veroorloven en die alles behalve democratisch legitiem is, want alleen gekozen door de eigen kleine cirkel.
Hierdoor worden de ‘have’s’ en de ‘have not’s’ nog steeds én steeds meer gescheiden, worden scheidingslijnen willekeuriger en verdwijnt democratie en daarmee waarborgen van de minderheden naar de achtergrond. Lokale politiek en lokale politieke partijen niet als het begin van democratie, maar als het einde. De Pikkety opdeling van de samenleving in rijken en armen, verwordt zo ook in politieke vorm. Diezelfde politiek waarbij in Nederland eerst slechts 150 Kamerleden de kaders voor de zorg stelden en binnenkort 8651 raadsleden dit gaan doen. Zonder last of ruggespraak, naar het schijnt.
Decentralisatie van de zorg is misschien wel precies de verkeerde beweging en maakt de kwetsbaren alleen maar kwetsbaarder omdat het te dichtbij komt.
De Standaard van 22 augustus meldt: “De analyse van de Franse econoom Thomas Piketty over de stijgende ongelijkheid klopt niet. Dat zegt Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz in een interview met De Standaard. Stiglitz betwist niet dat de ongelijkheid toeneemt, wel dat dat een onvermijdelijk gevolg is van het kapitalisme. ‘Ik ben het niet eens met Piketty’s analyse dat ongelijkheid inherent samen hoort met kapitalisme. Het is een gevolg van politieke keuzes. De ongelijkheid is in de meeste gevallen gestegen door misbruik van kapitalisme, niet door het kapitalisme zelf’, zegt Stiglitz.”
