Begroting 2013
Voorzitter, geacht college, collega raadsleden, geachte aanwezigen toehoorders op afstand en volgers op Twitter,
Een begroting moet een doorzicht naar de toekomst geven maar eerlijk gezegd, lijkt deze begroting meer op een geschiedenisboek. Over plannen die niet zijn doorgegaan, mislukt of anderszins in een ver verleden zijn bedacht en gesmoord in stilte. Ze staan alleen nog steeds op de begroting en belemmeren daarmee het zicht op de toekomst:
Reclamemasten, een oude centrumvisie, een structuurplan van vorige eeuw -die laatste is exemplarisch genoeg ondertussen net zo’n lappendeken van geschiedenis met illustere namen zoals: “Wikken en wegen” tot aan “Lekker leven langs de Linge”. Het zou dit college sieren dit met voortvarendheid aan te pakken, op te schonen, knopen of besluiten voor te stellen en de raad voortaan een éénduidige grote project-informatie/begroting voor te schotelen.
Begroting en managementinformatie vanuit projectmanagementdenken in plaats van ‘pyramidespel’constructies, kaartenhuisbouwwerken en dominosteenpuzzels.
Prachtige staaltjes van bestuurlijke kunnen, uit een periode dat daar tijd, ruimte en blijkbaar noodzaak toe was én mensen nog in geïnteresseerd waren. Nu -in deze eerste helft van de 21 eeuw, in 2013 roept D66 op tot transparantie, terug naar de grote lijnen –herleidbaar, omdat de dossiers al complex zijn en de raad in de toekomst nóg kleiner wordt. Een integrale behandeling van onderwerpen hoort daarbij.
D66 pleit voor de afschaffing van commissies zoals we die nu kennen en wil komen tot een onderwerpen-carrousel. Dit leidt ook tot concentratie en versterking van kennis van fracties in de gemeenteraad.
D66 roept op om, net als de kanteling in de zorg, een overheid te zijn op basis van vraag van inwoners en niet op wat we allemaal denken te kunnen betekenen. D66 roept tezelfdertijd op, om proactief op deze inwonerswensen in te kunnen spelen en dáár de juiste kennis en kunde op in te zetten. Weten waar straks behoefte aan is. Burgers weer weten te interesseren en zich gehoord te laten voelen en zich thuis te laten voelen in Geldermalsen. Dat moet de basis van beleidsontwerp en van keuzes zijn. Daar moet men op kunnen vertrouwen.
Dat is uiteraard niet aan het college alleen, ook de raad speelt hier zelf een belangrijke rol in. Afgelopen dagen zijn er al de nodige beschouwingen gepubliceerd als ingezonden brief en getwitterd over het wel en wee van de OZB. Typerend voor het debat binnen de gemeenteraad, is dat het primair buiten de gemeenteraad wordt gevoerd. En als we dan al binnen de raad een debat voeren, hangt polarisatie bezwangerend in de zaal, schorsingen in de lucht en overval-amendementen in diverse mouwen. Het heeft ons een bestuurlijke vertraging opgeleverd, die we ons niet kunnen veroorloven. Het is een verlammend vermijden in plaats van een creatief bereiken geworden. Het wordt persoonlijk ‘zeer’, terwijl het algemeen belang moet zijn en als we om ons heenkijken is die ongewenste uitkomst in andere gemeenteraden nog niet voldoende motivatie om te veranderen?
D66 roept de raad op de hand in eigen boezem te steken; niet met een obligate en evengoed onwenselijke korting op eigen toeslag maar door serieus gezamenlijk de zoektocht te starten naar een bestuurscultuur die wél past in deze tijd en het geschiedenisboek laat voor wat het is.
We moeten waken voor Salami technieken, onbedoelde bestuurlijke fuiken en zicht houden op scheiding van doel en middel – we moeten waken voor beperkte beperkingen die een eigen leven gaan leiden en leidend worden voor besluitvorming. Anekdotisch is het niet verder duurzaam maken van een mogelijk MFC omdat door de noodzakelijke verdikking van de muren men boven de door de raad gestelde norm komt van beschikbare m² terwijl daardoor de vermaledijde exploitatiekosten fors naar beneden kunnen op termijn. Een wens van ons allen. Het zijn dit soort afwegingen en focus op aperte beperkingen die een goede en toekomstbestendig welzijn- en zorginfrastructuur voor inwoners van Geldermalsen onnodig in gevaar brengt.
D66 pleit sterk voor een faciliterende voorziening voor de komende tientallen jaren voor haar inwoners. Zonder onnodige opsmuk of totempaal maar veilig, geborgen en doordacht.
D66 is blij met de ingeslagen weg van de vergaderstructuur. Een vaste avond in de week. Met diverse onderwerpen gedeeld met betrokkenen en experts; de raadsvergaderingen zelf worden korter. D66 pleit dan ook voor de invoering van een besluitvormende raad ter afsluiting van opiniërende bijeenkomsten zodat de raad tijd over houdt voor debat over wezenlijke onderwerpen en op een wezenlijke manier.
Voorzitter,
De crisis wacht op niemand en houdt altijd een keer op. De wethouder sprak van storm en slecht weer en niemand dacht aan Sandy. Een deltaplan is nodig omdat een Sandy over ons heen raast. Over onze dromen, over onze daden en over ons kunnen. D66 telt drie methoden om daar mee om te gaan.
OZB verhoging is onvermijdelijk en een offer van ons allen, huurders betalen hier via hun huur aan mee, ondernemers moeten meer omzet maken in een slechte economie. OZB verhoging, niet als sluitpost, maar als consequentie om met elkaar vorm te geven aan Geldermalsen. Hoe hoog het offer moet zorgvuldig worden beschouwd en in samenhang met kennis en wijsheid op sociaal, financieel en economisch gebied.
Bezuinigen –als instrument, moet ook nog steeds maar dan vanuit keuzes die recht doen aan wat nodig is en niet aan wat kan en wat minder kan. Bijvoorbeeld: Sport voor kinderen is noodzaak, voor volwassenen een keuze.
En verdienen –voor de derde keer in een rij doet D66 de oproep. Het instellen van een grondexploitatiecommissie vanuit de raad is een goede start maar in co-creatie met inwoners kunnen ook ideeën worden gegenereerd en verzamelt. De worsteling met een eenvoudig marketingplan van afgelopen jaren zegt voldoende over de slagkracht daar te winnen. ‘Succes is een keuze’ klinkt erg jaren 2000 maar als cultuuricoon voor Geldermalsen precies op tijd. We hoeven niet vooraan te staan, maar we moeten er wel voor staan om anderen ook te overtuigen om hier te willen wonen, werken en zijn.
De raad rekent op een deugdelijk opererend en professioneel denkend gemeentehuis en op het gevaar af op een verkeerde stoel te gaan zitten zoekt D66 de ‘fit’ en mist het actief werken daaraan in deze begroting. Een gemeente(huis) dat biedt waar behoefte aan is. Waar professionals aanwezig zijn omdat die onderwerpen spelen, niet omdat zíj aanwezig zijn. Samenwerken met nabije regio, of breder voor uitwisseling, mobiliteit en competentieontwikkeling. D66 pleit voor een versneld invoeren van een flexibele schil aan excellerende ambtenaren en een terugbrengen van ‘boventalligheid’ in gedane onderwerpen. De start van de RUD en de intensivering van samenwerken maakt het voor Geldermalsen mogelijk deze ambitie daadwerkelijk te tonen in de komende plannen (incl begroting 2014) én in het beoogde verband met gemeenten als Tiel en Culemborg en anderen. Desgewenst als voortrekker. D66 komt bewust niet met een taakstelling. D66 verwacht dat het streven naar een ‘maximaal kunnen’ in plaats van een ‘minimaal doen’, meer recht doet aan de gewenste cultuur van vertrouwen over en weer.
Vertrouwen om te steunen op ieders rol, vertrouwen om niet op ons zelf gericht te zijn maar om in vertrouwen met elkaar keuzes te maken en naar consequenties te handelen. Niet in beton, niet met wantrouwen
Vertrouwen op het kunnen inzetten van expertise om wat nodig is, wat moet, niet om wat kan. De gezamenlijke taak van raad, college en ambtenaren is immers hetzelfde: Faciliteren van een aantrekkelijke leefomgeving en voorzieningen, van een aantrekkelijke woningmarkt, en een aantrekkelijk ondernemersklimaat. Niet passief maar actief en desgewenst als katalysator, zoals de rol van de gemeente in de realisatie van een ECG, revolverende financieringen zoals de startersleningen. “Dat betekent dat wij vanuit de lokale situatie in samenwerking met inwoners zelf en betrokken organisaties (lokaal en regionaal) naar passende oplossingen zoeken. Dit is maatwerk en daarvoor is beleidsvrijheid een voorwaarde”, dat laatste zijn niet mijn woorden maar de reactie van de zogenaamde P10, een samenwerkingsverband op een wijze waarop D66 vindt dat samenwerking ook kan. Er kan zoveel meer.
Zeker op het gebied van communicatie. In de triade publiek, overheid en markt bestaat een dynamische interactie waarin kennis niet pas gedeeld mag worden wanneer er om gevraagd wordt, maar continue beschikbaar en bereikbaar is en proactief de gebruiker bereikt, ongeacht beperkingen, ook die van de gebruiker zelf. De website, Facebook, twitter, de pers, burgernet. Er is zoveel meer. D66 nodigt het college uit hier de sterk verbeterde rol nog verder neer te zetten, vanuit hun spilfunctie. D66 nodigt daarnaast Rtv Betuwe uit veelvuldiger aanwezig te zijn om verslag te doen van die interacties.
Resumerend pleit D66 expliciet voor:
- Het inzetten van het surplus uit de oogstrapportage van 300.000
- Het inzetten van een deel van de buffer uit de solide begroting ad 300.000
- Een taakstelling op het Sportbudget van 100.000 mbt tot de volwassenensport
- Een versobering cq aanbestedingstaakstelling voor het MFC van 300.000
- Daarnaast ondersteunt D66 een van de drie onderstaande scenario’s mbt de ozb in volgorde van gewenstheid
- Een ozb heffing van extra 40% komende jaar of
- Een verhoging van dit jaar extra van 30% en het volgende jaar van 10%
- Waarbij in beide scenario’s extra geld naar groenonderhoud kan worden gefourneerd voor een hogere kwaliteit en een beter aanzien van Geldermalsen
- Of een verhoging van 20% en het volgende jaar 20%
Dit om de begroting sluitend te houden en te kunnen anticiperen op de huidige crisis en om andere initiatieven mogelijk te maken. Maar ook om onderwerp-gerelateerd vergaderen van gemeenteraad, onderwerp-gerelateerd begroten en onderwerp-gerelateerd bemensen mogelijk te maken. Dit laatste actief vormgegeven door samenwerking met partners zoals de AVRI en gemeenten als Culemborg en Tiel en wellicht anderen in de regio. D66 pleit dan ook voor het onderzoeken door het college naar mogelijke –andersoortige samenwerkingsverbanden, te beginnen met P10. Er is veel dat ons bindt en dat maakt sterk
De begroting is sober en we zijn dicht bij een koud Geldermalsen en het college merkt terecht op dat een grens lijkt bereikt. Dus buigen we om en stoppen met vermijden en richten ons op bereiken, niet uit angst maar met open vizier voor het algemeen belang van Geldermalsen, voor nu en vooral voor de toekomst. Vol vertrouwen.
“Constructief benaderen waar het kan en kritisch waar het moet”, geldt niet alleen voor D66 landelijk maar ook voor Geldermalsen. We lopen niet weg, we doen volop mee, we kijken wel om, om te leren en kijken vooral vooruit! Voortvarend! De rest is dan geschiedenis.