Geachte inwoners van Geldermalsen, geachte voorzitter, en collegae en volgers via sociale media, RTV Betuwe of op welke andere wijze u dit krijgt.
Geacht College,
Als wij de kadernota’s van afgelopen jaren naast elkaar leggen, dan kwalificeert u deze van ‘gewoon’ in 2015 naar ‘saai’ in 2016. Vreemd genoeg bent u daar trots op. U zou alarmbellen moeten horen.
De raad en het college zijn bezig met navelstaren, de kadernota is vooral intern gericht. We zijn dus vooral met onszelf bezig, onze processen. Maar buiten is niets ‘gewoon’ of ‘saai’. De buitenwereld snapt het niet en wordt ongeduldig. Terwijl die buitenwereld bij ons vanbinnen hoort te zitten.
Voorzitter, dit is geen oproep om ineens vanuit emotie aan de slag te gaan. Het is een oproep om vanuit professionele gedrevenheid te werken, de ander centraal stellen. Voor iedereen, door iedereen, hier in dit huis.
D66 Geldermalsen doet de komende 6 minuten een handreiking hoe de toon van een begroting moet zijn die past bij onze toekomst: sociaal, leefbaar en duurzaam.
Allereerst werk maken van een sociaal Geldermalsen.
Wij geloven in de kracht van mensen én tezelfdertijd zijn wij ervan overtuigd dat wíj de kwetsbaren moeten helpen. In 11 dorpen en straks, onvermijdelijk lijkt het in 26, is het van belang daar actief voor te zorgen. Omdat het kwetsbare verstopt is, omdat niemand het leuk vindt in zo’n situatie te zitten. Die zorg moet een gemeente blijven geven, waarborgen, zelfs (en juist) als “Den Haag” het probleem verergert.
Er zijn geen simpele oplossingen voor complexe problemen. Laat ons dat niet weerhouden: Begin waar behoefte is, begin bij onze inwoners. Die hebben zorg om een huis, zorg om kinderen, zorg om zorg en zorg om een veilige omgeving. Kijk en luister naar wat wij als gemeente voor de gemeenschap kunnen betekenen. Voor iedereen maar zeker voor zij die niet zo krachtig zijn. Niet hun keuze maar omdat, door alle zorgen, mensen daar niet (meer) aan toe kunnen komen. Dus laten wij ons niet verslikken in enge efficiënte definities of discussies van wachttijden of armoede. Zoek ze op, nodig ze uit, praat met ze.
Er gebeurt al veel in onze dorpen. Talloze initiatieven zijn spontaan ontstaan. Laten wij meedoen en meezoeken. We moeten durven experimenteren. Bijvoorbeeld met minder strenge regels in de bijstand, passende ondersteuning voor zzp-ers in problemen, inzetten op preventie voor armoedeval, extra ondersteuning voor mensen die gevangen zitten in een schuldenspiraal.
We moeten experimenteren met andere manieren van ondersteuning en waardering van vrijwilligerswerk, al dan niet in georganiseerd verband. Op een wijze die recht doet aan wat door hen als waardering voelt. Niet zelf trachten te verzinnen maar door te vragen en te praten met de inwoners.
Voorzitter ,
Complimenten voor de collectieve zorgverzekering, complimenten voor het mantelzorgcompliment. Maar weer geld overhouden aan WMO-budgetten is de verkeerde kant op. Wij vragen u bij het opstellen van de begroting niet het minimale te besteden maar het maximale te bereiken. Het gaat om het gedrag in plaats van het bedrag. Het gezicht van een gemeenschap die zorgt voor de gemeenschap of dat nou 11, 26 of meer dorpen zijn.
Het getuigt van een sociaal gezicht als u, om te beginnen, de eigen bijdrage voor WMO en jeugdzorg tot nul reduceert voor onze inwoners. Dat kan binnen de huidige begroting van de WMO en dat is het minste wat u in uw begroting anders kunt doen.
Ten tweede oog hebben voor een passende leefomgeving.
Groen, rust en ruimte moeten we koesteren. Bereikbaarheid en veiligheid moeten we waarborgen. Bouwen is daarbij een maatschappelijke topprioriteit. Het topsegment wordt al voorzien, maar we moeten bouwen voor alle inwoners van de gemeente Geldermalsen. Onze jeugd, alleenstaanden, ouderen, gescheiden mensen en zij die door de crisis niet langer hun huidige huis kunnen behouden of zij die levensbestendig ergens hun plekje willen koesteren. Dat kan niet met inbreiden. Dat levert stadse blokken, zoals in Geldermalsen. Dorpsgewijs uitbreiden, met groen, past bij ons. Daar hoort ook infrastructuur bij voor bereikbaarheid van voorzieningen als die niet meer voor iedereen dichtbij zijn. Dat vereist partners die mee willen doen en die zijn er. Dat vereist bestuurskracht, denk- en vooral daadkracht. Laten we meedenken met inwoners om tot creatieve oplossingen te komen.
En ten derde duurzaamheid.
Duurzaamheid hoort in de genen te zitten bij raad, college en gemeentehuis. Alles wat we doen hoort duurzaamheid te ademen. Niet als apart beleidsonderwerp of als lastige en prijzige ambitie maar als integrale denk- en handelswijze.
Steeds meer inwoners maken zich druk om de toekomst, ónze toekomst, die van hun kinderen, om klimaatveranderingen en de gevolgen daarvan op de leefbaarheid van onze wereld. Die inwoners en ondernemers moeten we ondersteunen, stimuleren en koesteren. En als gemeente moeten we een voorbeeld zijn voor alle andere inwoners en ondernemers.
Voorzitter, Wij dagen u voor de 3e keer uit. Begin eens 1x van voren af aan: zie wat u wettelijk moet doen, bereken wat dat kost en kijk wat u overhoudt of tekort komt. Zerobased budgetting noemen ze dat. U zult versteld staan van uw interne stuurmogelijkheid om daarbuiten dingen mogelijk te maken.
Voorzitter, een gemeentebestuur dat open staat voor samenwerking, is de toon van nu voor de toekomst. Samenwerking, niet vanwege sec grootte of macht en niet op basis van hiërarchie maar op basis van evenwaardigheid, slechts om de juiste dingen juist te doen. Met buurgemeenten, in de regio, de provincie en vooral met burgers, bedrijfsleven en organisaties. Vanuit een duidelijke rol waar de gemeente Geldermalsen voor staat. Zodat we veel beter kunnen faciliteren. Voor de inwoners, voor alle huidige inwoners en voor alle inwoners die er nu nog niet zijn maar waar we zo dringend nodig voor zijn.
Betrek de inwoners bij processen; afgelopen jaar is er veel geëxperimenteerd, complimenten, en ga vooral daarmee door, ook al loopt het niet gelijk storm.
Dat zijn we misschien niet gewoon, het zal in ieder geval niet saai zijn. Laat de gevraagde ambities op sociaal gebied, leefbaarheid en duurzaamheid blijken uit uw begroting 2017.
Tot slot, het moet van het hart: alles staat en valt bij het besluit dat we in oktober over GNL gaan nemen. Wordt besloten tot herindeling dan zal er in het kader van Harmonisatie van beleid zoveel moeten gaan veranderen (met wellicht grote impact voor inwoners en verenigingen etc.) dat deze kadernota niet meer serieus genomen kan worden. Laat onverlet deze handreiking.