Behartiging, aandacht en zorg zijn omgekeerd evenredig met de afstand tot het centrum van bestuur. Dat weten ze in Groningen, de Achterhoek en Limburg ten opzichte van landelijke politiek als geen ander. Dit geldt evengoed op kleinere schaal in de provincie. Geldermalsen is ver weg van Arnhem en de moeite die het lokale partijen kost om Tricht (het knooppunt van alles wat rijdt op rails) op de agenda te houden is onvoorstelbaar. Alles wat door Arnhem loopt qua Betuwelijn is topprioriteit. Niet om te klagen maar als eenvoudige constatering. Het werkt net als met Rijkswaterstaat: A2 Culemborg valt onder Utrecht (tiptop en op tijd verbreed), de A15 Tiel valt onder Rijkswaterstaat Arnhem en dat laat voorlopig op zich wachten. Niet uit boze opzet maar door natuurlijke grenzen aan blikveld. Besturen op afstand is dus wel iets om goed over na te denken.
Steeds meer geluiden ontstaan over samenvoegen van gemeenten. Verstandig, immers alle specifieke kennis en mankracht in ieder dorp is al lang onhoudbaar, maar dat hoeft niet op te houden bij de aloude dorpsgrenzen. Samenvoegen tot nu toe wordt vooral vanuit efficiency bedacht en niet vanuit effectiviteit. Dus blijft een Moloch als een Provincie voorlopig bestaan, de bestuurlijke laag tussen mensen en dingen van nationaal belang. Handig is echter anders. Het verwijt van afstand tussen bestuur en bevolking groeit maar bij overheveling van rijkstaken naar gemeenten worden de provinciën ook pardoes overgeslagen. Logische weg wordt dan het laten verdwijnen van de Provinciale Staten en gemeenten laten fuseren/toegroeien naar regiogemeenten. Gerard Schouw (Tweede Kamerlid van D66) heeft daar ook al toe opgeroepen en rept over 100 gemeenten in Nederland. Arbitrair wellicht maar een mooi rond getal.
Dit zal niet zonder slag of stoot gaan. Grote delen van het politiek gremium verliest bestaansrecht en zij zullen vechten voor hun leven. Met alle middelen. Begrijpelijk maar ook pijnlijk tezelfdertijd en hopeloos ouderwets. In deze tijdgeest wordt een appél gedaan op een andere manier van samenwerken, gebaseerd op vertrouwen in plaats van controle. Het doorbreken van de juridificering. De afstand tussen bestuur met regelkracht en de bevolking wordt door het samengaan en laten verdwijnen daardoor niet groter maar juist kleiner. Daar waar je ze nodig hebt en waar ze dat zelf ook dagelijks kunnen zien en door heen komen. In het blikveld, als onderdeel van de portal van -in ons geval- Rivierenland. Een omgekeerde Augmented Reality : Wat hier niet nodig is, doen we via het web. Veel sneller dan welk klantenKontaktCentrum ooit in het echt kan zijn en wat één voor velen kan doen we centraal. Je eigen “Mijn Rivierenland”.
En het karakter van het dorp? Het dorp ben je zelf; het is niet het bestuur dat de ‘couleur locale’ bepaalt maar de inwoners. Met hun eigen aardigheden, hun manier van doen en zijn. Daar verandert dus niets aan. Wat wel verandert is de invloed en de aanspraak op elkaar. Om het te regelen, in gang te zetten en vorm te (blijven) geven. Gesteund en getoetst door de ‘fabriek’ op het juridische vlak, gevuld met ambtenaren die naar je toe komen in plaats van andersom, getoetst en gecontroleerd door de Raad op het politieke, op hoofdlijnen en die hebben we voor het kiezen[1].
[1] Zo niet de Eerste Kamer, ook die kan eigenlijk weg want we hebben al een Raad van State om te toetsen aan de grondwet.
