Voorzitter, geacht college, collega raadsleden, geachte aanwezigen, toehoorders op afstand en volgers op Twitter,
“Blij is het nieuwe boos” dat is de toon, de koers en de inhoud van D66 de komende verkiezingen. Voorzitter wij zijn blij met deze begroting: D66 is het voor 80 % eens, met de kennis van nu, en complimenteert u met het prima beheer van onze gemeentelijke financiën en succes kent vele vaders
Dit college had als opdracht op de ‘winkel’ te passen en dat heeft het college met verve gedaan. Er valt natuurlijk veel af te dingen op zaken zoals ook mijn voorgangers hebben opgerakeld, maar D66 is zich, als geen ander bewust, dat de tijden naar van alles zijn, maar dat het geen tijden zijn voor cadeautjes.
Geen verdere lastenverzwaring, maar ook nog geen verlichting. De ingeslagen weg van het op orde brengen van het huishoudboekje gaat goed en terecht vraagt u partijen voorzichtig met dit nieuwe evenwicht om te gaan.
Want broos is het. Tussen wat we willen als gemeente en wat we kunnen of moeten kunnen. Dat evenwicht bestaat echter niet als fifty/fifty
80% van onze begroting gaat over zaken die we moeten kunnen en 20% procent over wat we willen, al wil iedereen u graag het omgekeerde doen geloven. Naarmate we die 80% beter doen, zijn onze burgers beter geholpen, naarmate we de 20% effectiever invullen zijn meer kiezers tevreden. Dat is zoals een dienende overheid die past bij de tijd, dat is het werken aan toegevoegde waarde anno 2013. Dat is nu ook de valkuil:
De houdbaarheid van de 20% is in deze begroting zeer beperkt: met de naderende verkiezingen is deze begroting slechts een doorzicht bij ongewijzigd beleid. Alle plannen die nu worden geformuleerd, kunnen zo weer sneuvelen, zo leert ons de historie. In dat licht is het goed dat er een kieskompas wordt ontwikkelt voor de komende verkiezingen die partijen dwingt een eenduidig standpunt over die resterende 20% te doen. Controleerbaar voor de burger, zodat deze bewust kan kiezen. Wellicht doet dat 80% van de kiezer weer gaan stemmen.
Gebeurt er dan niets meer de resterende 20%? Natuurlijk wel, er moét aandacht zijn voor lange termijn zaken, vanuit een visie naar zaken kijken en ad hoc of electorale cadeautjes moeten achterwege blijven. Kortom er moet aandacht zijn voor haalbaarheid, aanvaardbaarheid en geschiktheid, zeker wanneer men zelf als raadslid niet meer terugkomt. Met die leidraad indachtig hebben wij nog een paar opmerkingen bij de begroting. Over die 20% en nog wat meer.
Voorzitter, ondanks jaarlijks herhaald verzoek van D66 is onze paarse krokodil nog springlevend en staat weer die vermaledijde reclamemast in de boeken met een structureel verlies en weer roept D66 u op deze spookopbrengst van een enthousiaste encyclopedie-verkoper te schrappen, het verlies te nemen en suggesties voor die knoop aan te reiken.
Voorzitter, we hebben op aandringen van D66 nu een aanbestedingsregister waarin af en toe glorieuze meevallers zichtbaar worden. Ik neem u kort mee naar vorig jaar, sinds het instellen:
2012 1e half jaar hielden we circa 670.000 over op begrootte werkzaamheden, het tweede halfjaar 740.000 euro, het eerste half jaar van 2013 scherper gecalculeerd met minder projecten toch nog een meevaller van 300.000. Keer op keer vraagt D66 deze meevallers inzichtelijk te maken en ze terug te plaatsen op de algemene reserves. Telkens wordt beloofd dat het niet zo eenvoudig is maar dat bij de volgende begroting of rapportage hier aandacht voor zal zijn. Ik heb het al gevraagd in de geëigende commissies en ik voel mij bijna een Leo Verhoef als ik niet beter wist.
Succes moet je delen. Juist nu is dat een schone taak voor de wethouder van financiën: Tegenvallers in de portefeuille lost een ieder maar zelf op, meevallers zijn voor iedereen. Maak het zichtbaar en laat een ieder delen in de prioritering van 20% dingen, ook al zijn ze eenmalig.
Voorzitter, Politici zijn makelaars tussen burgers en overheid
Volksvertegenwoordiging is het primaat van de politici, die daarvoor de tijd moeten krijgen maar ook de tijd moeten nemen zich te laten informeren en visie te tonen op basis van hun ‘beide voeten in de klei’. Zoals wij onlangs hebben gedaan, waarbij ons opviel hoe tevreden onze inwoners eigenlijk zijn. 80% is dat op een doordeweekse zaterdag en noemt en roemt de kleinschaligheid, voorzieningen die daar bij passen, en geeft verbeterpunten mee zoals het zwerfvuil en de leegstand en verrommeling in het centrum van Geldermalsen.
Die informatie, de vragen die gesteld worden, het onderzoek dat gedaan moet worden, noemen we nu ‘De prijs van de Democratie’, een bedrag wat het bestuur terecht niet wil laten vallen, het nu ook niet kan, maar volgens D66 in de nabije toekomst wel beter kan. Hiertoe dienen wij zo dadelijk een motie in, die ons allen aangaat.
Raadsleden moet beter zoeken, vorsen of gewoon niet zo snel opgeven, het bestuur moet de informatie inzichtelijk te maken. Als Google het kan, kan u het leren, of aanschaffen.
Voorzitter
Deze coalitie zoekt al bijna twee jaar naar een oplossing voor cocreatie; wat het is, wat je er mee kunt en wat je er mee moet.
Deze coalitie zoekt al bijna twee jaar een bestemming voor de zelf ingestelde reservering van een ton voor leefbaarheid.
Zoveel dralen kunnen wij niet aanzien. D66 stelt voor dit te bundelen. Wij stellen voor een cocreatie cq ideeën makelaar aan te stellen; een gemeentelijke functionaris vrijmaken die ideeën van burgers net dat zetje kan geven zodat ook daadwerkelijk gecocreëerd kan worden. Om in het kader van het algemeen maatschappelijk belang partijen bij elkaar te brengen. Zodat meer projecten zoals het werk aan het plantsoen, oftewel het Lingepark, of bijvoorbeeld een project om steigers in alle dorpen aan de Linge te realiseren, uitgevoerd kan worden. Zonder dat dit direct extra geld kost. En wel de betrokkenheid met elkaar vergroot en wel onze leefomgeving verbeterd. Ideeën worden zo haalbare acties, aanvaardbaar voor onze inwoners en raad en geschikt om te implementeren. Zo kan cocreatie buiten ontstaan en de juiste weg naar binnen, in het gemeentehuis en raad, vinden.
In een motie komen we hier op terug
Voorzitter
Vorig jaar heeft D66 ook al gepleit voor afschaffing van de afzonderlijke commissie en het instellen van een integrale raadsbehandeling, ongeacht het BOBmodel. Dit jaar doen we weer een sterk beroep op u en ons allen om hier vorm aan te geven. Ook al betekent dat de herinstallatie van de werkgroep Sturing.
Ik geef u drie prangende redenen om dit te doen:
Ten eerste het dossier Transities: D66 is blij dat er voorlopig voldoende duidelijkheid heerst waarvoor de gemeente verantwoordelijk wordt en dat deze vanuit de “cliënt-centraal gedachte” is geformuleerd. Hoe spijtig het vele werk ook is, dat er reeds in de haast in is gestopt. D66 gaat er vanuit dat de komende periode gebruikt moet worden om alsnog gereed te (willen) staan voor de overheveling van de persoonlijke verzorging om over drie jaar hier verantwoordelijkheid voor te kunnen nemen. De werkgroep Solide Transities waarbij zowel portefeuillehouders samenleving alsook bestuur en middelen en raadsleden daarvan in samenwerken wordt van allergrootst belang maar eigenlijk heeft dit onderwerp de aandacht nodig van alle raadsleden en moet integraal behandeld worden.
Ten tweede: Recent bleek bij de behandeling van de begroting dat een eenvoudig onderwerp als de financiële consequenties van de doordecentralisatie van beheer van onderwijsgebouwen niet behandeld kon worden in de cie samenleving, het ongepast werd geacht door de wethouder om dit in de cie grond te doen en dat het uiteindelijk in de cie bestuur en middelen ook de nodige vraagtekens opleverde. Uiteindelijk komt de beantwoording binnenkort in de vorm van een nota in de cie samenleving.
Wonderlijk.
En zo zijn er meerdere onderwerpen die integrale behandeling vereisen, waarmee tevens alle raadsleden in de gelegenheid worden gesteld hiervan kennis te nemen. En last but not least: Binnenkort zijn er verkiezingen en het ziet er naar uit dat misschien wel 80% van de raad worden veranderd; dit gemis aan geheugen is niet goed voor de democratie, niet goed voor continuïteit in besturen.
Een integrale behandeling kan hierbij een startende, nieuwe raad helpen het collectieve geheugen te behouden.
Voorzitter,
Onze omgeving, de regio Rivierenland kent 72 kernen met ieder een eigen identiteit en cultuur, die iedereen wil koesteren en wil inzetten voor toerisme en voor eigen plezier. 11 daarvan vallen onder de gemeente Geldermalsen en al die 72 kernen hebben over het algemeen een soortgelijke problematiek. Soms te klein als tafellaken en soms te groot als servet. Door goede criteria te maken –zoals ook onze eigen rekenkamer ons recent op het hart drukte, kan gericht de samenwerking worden gezocht en de eigenheid blijven bewaard. Slim doen zodat kwaliteit en bereikbaarheid van voorzieningen goed blijft.
D66 is blij met de voortvarendheid waarmee samenwerkingsverbanden worden aangegaan voor de zaken die we moeten kunnen. D66 vraagt echter om open te blijven staan voor het hele scala aan mogelijkheden. Niet de vraag van “herindelen of niet”, als een vals dilemma, maar naar zogenaamde en-en, én naar open samenwerkingsverbanden. Vanuit de optiek van vertrouwen en niet vanuit controle als gevolg van wantrouwen. Aan de raad om vorm te geven aan de methode van ‘maximaal vertrouwen/minimale tolerantie’
D66 denkt dat juist de verschillende samenwerkingsverbanden vanuit goede en concrete beleidskaders controle effectiever en efficiënter maakt. Effectiever omdat meer dan ooit inzicht voor een ieder is in de prestaties, effectiever omdat de raad niet ieder moment op de stoel van de wethouder hoeft te zitten, tijdig kan weten hoe de stand van zaken is en bijsturing beperkt kan blijven op hoofdlijnen. Niet langer losliggende stoeptegels, omver gereden parkeerpaaltjes of bewegwijzering bij opbrekingen als aandachtspunt voor de raad; daar hebben we genoeg contactmomenten met de burger voor. Via internet, mail, facebook, twitter, post of gewoon de telefoon. Mits die wordt opgenomen.
Passende samenwerkingen. Dat raadsleden, nog meer dan anders, zich van hun taak moeten kwijten, hoort daarbij. Dat kost tijd, maar laat dat een afweging zijn om raadslid te worden, niet om niet-voorbereid naar deze zaal te komen.
D66 is zich er van bewust dat de burgemeester, gezien deze ontwikkelingen, portefeuilles en het werken op basis van vertrouwen een steeds meer politieke notie krijgt. Niet voor niets pleit D66 landelijk voor een gekozen burgemeester; onze zorg om bestuurlijke integriteit naar beide kanten uit, ligt daarin verankerd. Zolang die er niet is, zal D66 constructief meedenken en meebewaken. Wij zijn immers zeer tevreden met deze burgemeester en willen tezelfdertijd ook transparante besluitvorming voor onze burgers.
Resumerend:
D66 vraagt de aanbestedingsvoordelen en andere meevallers in de begroting direct en herkenbaar terug te laten vloeien in de algemene reserves volgens het adagio voor portefeuillehouders: Tegenvallers los je zelf op, meevallers zijn voor iedereen en wij vragen de wethouder van financiën hier op te laten toezien.
D66 vraagt het college om het instellen van een zogenaamde ideeënmakelaar zoals al eerder in de cie Samenleving is geopperd. Deze functionaris kan gefinancierd worden uit de reservering voor leefbaarheid – de vraag is vervat in een motie
D66 vraagt het college de ‘prijs van de democratie te borgen’ in de begroting door enerzijds te blijven werken aan een verbeterde zoekmachinefunctie op onze website –D66 bemerkt dat veel antwoorden uiteindelijk gewoon voorhanden blijken te zijn in de stukken, de kwaliteit van stukken, notities en dit ten laste van het ICT-budget en anderzijds het resterende bedrag in mindering te brengen bij het restant van de eerder genoemde extra post leefbaarheid – de vraag is vervat in een motie
D66 vraagt het college en de raadsleden van de landelijke partijen op regionaal, provinciaal en op 2e kamerniveau te ijveren voor een meer rechtvaardige wijze van belasting heffen. Een ingezetenebelasting waarbij niet het uitgangspunt is wat je bezit, zoals een hond of een huis, maar waar je woont en wat je er voor krijgt. Zodat OZB gekoppeld kan worden aan datgene wat met wonen te maken heeft, zoals wegen, groenvoorzieningen, riolering, afvalverwerking etc. en ingezetenebelasting gekoppeld kan worden aan datgene dat met welzijn te maken heeft.
D66 vraagt het college een voorzet te maken, om een toekomstbeeld te schetsen over de mogelijke gewenste samenwerkingen, niet als oplossing maar als ontwikkelmodel voor de middellange termijn. Vanuit de visie op Geldermalsen in 2018, vanuit Malsen aan de Linge”
Voorzitter, en zo sluit D66 de rij van beschouwingen en wenst u een goede afronding van deze bestuursperiode van “pas op de plaats” en kijken wij uit naar de nieuwe periode. Niet zozeer om Geldermalsen, maar om de ínwoners van geheel Geldermalsen een leefomgeving te bieden die voldoet aan de 80/20 regel. Omdat voor die laatste 20% momenteel teveel geld nodig is, wat er nu gewoonweg niet is.
Voorzitter, wij zijn blij, echt blij: Een acht is echt geen slecht cijfer en de moeite waard om voor in te zetten. Daarbij past geen stilstand, dus Nu Vooruit!